De Europese Unie heeft een nieuw, 14e sanctiepakket tegen Rusland goedgekeurd, gericht op het verder isoleren van de Russische economie en het verminderen van de financiering van de oorlog tegen Oekraïne. Dit pakket omvat een breed scala aan maatregelen, waaronder een verbod op de doorvoer van Russisch vloeibaar gas (LNG) via Europese havens.
Strengere maatregelen tegen de Russische gassector
Een van de belangrijkste onderdelen van het nieuwe sanctiepakket is het verbod op de doorvoer van Russisch vloeibaar gas (LNG) via Europese havens. Deze maatregel is bedoeld om de Russische inkomsten uit LNG-export te verminderen, aangezien een aanzienlijk deel van dit gas via Europese havens naar derde landen zoals China en India wordt doorgevoerd. De haven van Zeebrugge in België, een van de grootste doorvoerpunt voor Russisch LNG, zal zwaar worden getroffen door deze sanctie. Het verbod zal na een overgangsperiode van negen maanden van kracht worden, dus ergens in het voorjaar van 2025.
Sinds het begin van de oorlog is de import van Russisch gas via pijpleidingen naar Europa sterk afgenomen, terwijl de import van LNG juist is gestegen. Vorig jaar werd er 20 procent meer Russisch LNG naar Europa geëxporteerd dan in 2021, het jaar voor de invasie. Ongeveer een kwart van dit vloeibare gas wordt doorgevoerd naar landen buiten de EU, waaronder China en India.
Aanpak van de schaduwvloot
De EU heeft ook maatregelen genomen tegen de zogenaamde Russische schaduwvloot, een groep schepen die wordt gebruikt om sancties te omzeilen door olie en gas op volle zee over te laden. De EU heeft nu 27 van deze schepen geïdentificeerd waarmee niet gehandeld mag worden. Deze lijst kan in de toekomst nog verder worden uitgebreid.
Omzeilen van sancties moeilijker gemaakt
Daarnaast zijn de nieuwe maatregelen bedoeld om het omzeilen van bestaande sancties tegen te gaan. Dit deel van het pakket is onder druk van Duitsland wel enigszins afgezwakt, omdat Berlijn vreest dat strengere maatregelen de eigen industrie te veel zouden schaden. Europese dochterbedrijven leveren bijvoorbeeld technologie aan Rusland die kan worden gebruikt voor militaire doeleinden, zoals chips. De Europese Commissie wil hier een eind aan maken.
De gevolgen voor import en doorvoer
De nieuwe maatregelen zullen de export van LNG voor Rusland bemoeilijken, doordat het gas duurder wordt om naar Azië te transporteren zonder de faciliteiten van Europese havens. Dit betekent extra transportkosten en langere reistijden voor Russische ijsbrekers die het LNG vervoeren.
In België is er enige bezorgdheid over mogelijke schadeclaims van Fluxys, de uitbater van de LNG-terminal in Zeebrugge. Volgens de Belgische minister van Energie, Tinne Van der Straeten, zijn beheerders door sancties echter niet langer gebonden aan Russische contracten, wat hen de mogelijkheid geeft om naar alternatieve leveranciers te zoeken.
Toekomstige stappen
Hoewel de invoer van Russisch LNG voor gebruik binnen de EU voorlopig niet wordt gesanctioneerd, streeft de EU naar een volledige onafhankelijkheid van Russisch gas in de komende jaren. Dit veertiende sanctiepakket is een belangrijke stap in die richting. De onderhandelingen over het pakket waren intensief, met name omdat Duitsland aanvankelijk tegen enkele van de voorgestelde maatregelen was. Dankzij een compromisvoorstel van het Belgische voorzitterschap van de EU en de Europese Commissie is het pakket nu unaniem goedgekeurd.
Dit nieuwe sanctiepakket toont de vastberadenheid van de Europese Unie om de Russische inkomstenbronnen zoveel mogelijk droog te leggen en de capaciteit van Rusland om oorlog te voeren aan te pakken. Met deze maatregelen zet de EU een belangrijke stap in de richting van de uitfasering van Russische fossiele brandstoffen tegen 2027.
