De gas- en elektriciteitsmarkten blijven door de onzekerheid aan stevige prijsbewegingen onderhevig. Dit is voornamelijk zichtbaar in de contracten voor de korte termijn, oftewel tot en met komende winter. De gasprijs fluctueert enorm. Elektriciteitsprijs daalt minder hard. Hieraan liggen verschillende factoren ten grondslag.
Gasprijs stijging door de pijpleidingen van Rusland en Noorwegen
Bij gas is de onzekerheid met name te herleiden naar de pijpleidingen vanuit Rusland en Noorwegen. Waarbij Rusland de grootste invloed heeft. Al langere tijd zijn de lage Russische gasleveringen en de ontwikkelingen rondom Nordstream 2 een belangrijke factor voor de hoge gasprijs en de grote prijsschommelingen. Daarbij geeft sinds de jaarwisseling de vooraf geboekte transportcapaciteit geen garantie meer voor daadwerkelijke levering van gas. In januari is er via de Yamal-pijpleiding bijna 20 miljoen m3/dag geboekt, maar er is nog geen gas geleverd. Integendeel, Gazprom heeft zelfs gas uit hun eigen Duitse bergingen gebruikt om aan hun leveringsverplichtingen richting Polen te voldoen. In de maand februari is er nog geen Yamal-transportcapaciteit geboekt, maar dat wil niet zeggen dat er geen gas vervoerd gaat worden. Het is namelijk mogelijk om op dagniveau capaciteit te reserveren.
Ook sluit Rusland op dit moment ook minder korte termijncontracten, wat een mogelijke politieke voorsortering zou kunnen zijn. De troepenopbouw van Rusland aan de Russisch Oekraïense grens zorgt al langer voor politieke spanningen, die inmiddels op knappen staat.
Buiten de verstoorde relatie met Rusland om, had Noorwegen ook tijdelijke problemen met het leveren van gas. Zij waren de productie aan het opschroeven, waarna er een storing was vorige week. Dit zorgde voor een stijging van de gasprijs.
Legere gasbergingen drijven gasprijs omhoog
De gasbergingen zijn laag en de verwachting is dat het vulseizoen langer gaat duren, waarbij ook de vraag is in hoeverre de gasbergingen worden gevuld. Dit heeft een zeer sterk opdrijvend effect op de gasprijs.
Er zijn meerdere verklaringen dat de gasbergingen nu zo slecht gevuld zijn. De voornaamste is de commerciële reden. De hoge gasprijs zorgt ervoor dat het minder rendabel is om de bergingen te vullen. Men is bang dat het gas daarna tegen lagere prijzen zal worden verkocht. Hierdoor zijn de prijsbewegingen voor het tweede, derde en vierde kwartaal ook al fors en liggen de prijzen daar ook al hoog. Ter vergelijking:
Sinds vorige week woensdag ligt de marktprijs voor levering in februari en maart 15 euro hoger, Q2 20 euro hoger, Q3 20 euro hoger en Q4 16 euro hoger.
Vloeibaar gas als dempende factor op gasprijs
De Europese import van vloeibaar gas (LNG) stijgt in januari naar een recordhoogte en vormt zo een verdubbeling ten opzichte van vorig jaar januari. Dit heeft alles te maken met de hoge gasprijzen in Europa in verhouding met de gasprijzen in Azië. Hierdoor wordt het voor de LNG-schepen zeer aantrekkelijk om koers te zetten naar Europa. De Rotterdamse haven capaciteit wordt op dit moment volledig benut en vervult zo ongeveer een kwart van het Nederlandse gasverbruik. Meer kan er niet worden geleverd, want er zijn niet genoeg fabrieken in Europa om het LNG om te zetten naar het reguliere aardgas.
Het weer in ons voordeel
Een voordeel voor de markt op dit moment is het weer. De temperatuur hangt de laatste weken rond of zelfs boven het langjarig seizoensgemiddelde. Europa heeft normaal tot zacht winterweer en ook in Azië is het niet koud. Dit heeft een dempend effect op de gasvraag. Als het niet zo koud is, dan wordt er gewoonweg minder gas verbruikt.
Elektriciteit daalt minder hard
De problemen in de Franse kerncentrales zorgden ervoor dat de elektriciteitsprijzen voor de korte termijn de afgelopen tijd minder hard daalden dan de gasprijzen. De Franse kerncentrales hadden ongeveer 5 GW minder capaciteit beschikbaar dan voorgaande jaren. Naar verwachting zal er in 2022 ook minder productie zijn door de Franse kerncentrales. De eigenaar van de EDF geeft aan dat er in 2022 een verwachtte productie komt van 300 tot 330 TWh. Dat is een stuk minder dan de 355 TWh die in 2021 opgewekt werd. Hierdoor ontstaat een verschil, wat moet worden opgevangen door een alternatieve opwek. Oftewel gas- en kolencentrales, bij achterblijvende wind en/of zonne-opwek. Dit verschil heeft een stijgend effect op de emissieprijs, want de emissietoeslagen op gas zijn hoger.
