Met de aangenomen motie van Erkens en Vermeer heeft de Tweede Kamer een duidelijke richting gekozen in de energietransitie: een wettelijke bijmengverplichting voor groen gas. Deze stap is inmiddels ook bekrachtigd door de Eerste Kamer, waardoor de regeling op 1 januari 2027 van kracht wordt. Maar wat betekent deze verplichting precies, en wat kunnen we de komende jaren verwachten van de impact op de energiemarkt en verduurzaming?
Wat is de bijmengverplichting?
De bijmengverplichting treedt in werking op 1 januari 2027. De bijmengverplichting heeft als doel om de productie van groen gas te stimuleren door een bepaald (nog te bepalen) percentage groen gas toe te voegen aan het Nederlandse aardgasnetwerk. Dit wetsvoorstel moet bijdragen aan de reductie van de CO₂-uitstoot in Nederland.
In het Klimaatakkoord was de ambitie uitgesproken om in 2030 zo’n 2 miljard kubieke meter groen gas te produceren. Om de productietoename van groen gas te stimuleren, wat nu op zo’n 15% van de doelstelling ligt, wordt de bijmengverplichting ingesteld om zo de CO₂-emissiereductie te stimuleren.
Wat is groen gas?
Groen gas vormt een duurzaam alternatief voor traditioneel aardgas. In plaats van uit fossiele bronnen wordt groen gas geproduceerd uit organisch materiaal, beter bekend als biogrondstoffen. Denk daarbij aan reststromen uit de landbouw, zoals mest of groente-, fruit- en tuinafval. Deze grondstoffen worden vergist of vergast, waarbij biogas ontstaat. Dat ruwe biogas kan echter nog niet direct worden gebruikt in het gasnet. Eerst moet het worden gezuiverd en opgewerkt tot dezelfde kwaliteit als aardgas. Pas daarna is het geschikt om als groen gas te worden geleverd aan huishoudens en bedrijven.
Wat is het doel van de bijmengverplichting?
De bijmengverplichting is in het leven geroepen om meerdere doelen tegelijkertijd te realiseren. Allereerst biedt het een stevige stimulans voor de opschaling van groen gasproductie. De ambitie is om de binnenlandse productie in de komende jaren te vergroten tot 2,0 miljard kubieke meter per jaar. Dat volume is haalbaar wanneer er voldoende vergistingsinstallaties, biomassa en productie-infrastructuur beschikbaar komt.
Daarnaast levert de verplichting een belangrijke bijdrage aan de reductie van broeikasgassen. Met name vergisting van mest is hier van belang, omdat dit naast CO₂ ook methaanemissies reduceert. Dat heeft bovendien een gunstig effect op de stikstofuitstoot, wat van belang is voor sectoren zoals de landbouw en glastuinbouw. Tot slot draagt het bij aan de energiezekerheid van Nederland, doordat het binnenlandse, hernieuwbare productie stimuleert en minder afhankelijk maakt van fossiele gasimporten.
Wat betekent de bijmengverplichting voor bedrijven?
Nu de motie over de bijmengverplichting is aangenomen, roept de Tweede Kamer het kabinet op om deze verplichting voor groen gas te verlengen tot minimaal 2035. Er wordt zelfs ruimte opengehouden voor een mogelijke verlenging tot 2040, mocht blijken dat dit nodig is om het aandeel groen gas na 2030 verder te vergroten. Het doel is om investeerders langetermijnzekerheid te bieden en zo de groei van de groen-gassector te ondersteunen. Daarnaast vraagt de Kamer het kabinet te onderzoeken of het bijmengpercentage na 2030 verder omhoog kan, zodat het tempo van verduurzaming behouden blijft of versnelt.
Of deze plannen daadwerkelijk het gewenste effect zullen hebben, moet in de praktijk nog blijken. De effectiviteit hangt sterk af van factoren zoals de beschikbaarheid van duurzame grondstoffen en het tempo waarin de binnenlandse productie van groen gas kan worden opgeschaald. Vooral binnen de agrarische sector, waar mestvergisting een belangrijke bron van groen gas is, moeten er voldoende prikkels zijn voor veehouders om te investeren in technologieën zoals monomestvergisting.
Tegelijkertijd leven er nog veel vragen onder zowel producenten als leveranciers van groen gas. Ook consumenten vragen zich af wat de impact zal zijn van deze nieuwe koers. Eén van de zorgen is of de kosten voor het bijmengen van groen gas zullen worden doorberekend in de gasprijs. De Tweede Kamer geeft aan rekening te willen houden met deze zorgen. Daarom blijft zij het beleid de komende jaren nauwgezet volgen. Door regelmatig te evalueren en waar nodig bij te sturen, wil de Kamer zorgen voor een evenwichtig systeem dat investeringen in groen gas stimuleert zonder de betaalbaarheid uit het oog te verliezen.
