Uit een diepgaand onderzoek van Aurora Energy blijkt dat de netwerkkosten in de Nederlandse industrie fors hoger liggen dan bij onze buurlanden. Netwerkkosten zijn de kosten die betaald worden om gebruik te kunnen maken van het elektriciteitsnetwerk en dekken dan ook de transmissie- en systeemdiensten. In Nederland worden de netwerkkosten gereguleerd door de Autoriteit Consument & Markt (ACM).
Onderzoek naar netwerktarieven in industrie
In opdracht van Tata Steel, Shell, Nyrstar, BP, Sabic en Chemelot heeft Aurora Energy Research een diepgaand onderzoek uitgevoerd naar de netwerktarieven voor de industrie in Nederland, België, Frankrijk en Duitsland. De resultaten uit dit onderzoek zijn uitgewerkt in het rapport ‘Grid Fee Outlook for the Netherlands 2045’. Hierin is te lezen dat de netwerkkosten in Nederland flink hoger liggen dan in de buurlanden. Voor grote stroomafnemers liggen de netwerkkosten in Nederland zelfs 80% hoger dan in onze buurlanden.
Gevolgen van hoge netwerkkosten voor de industrie
Onderzoeksbureau Aurora verwacht dat, vergeleken met de buurlanden, de Nederlandse netwerktarieven in 2030 voor de basislast afnemers 4 keer zo hoog zijn als in België, 6 keer zo hoog als in Duitsland en 15 keer zo hoog als in Frankrijk. Voor de flexibele afname, afkomstig van nieuwe elektrificatie technologieën zoals elektrische boilers, is de verwachting dat de netwerktarieven in 2030 tot 7 keer zo hoog zijn als in onze buurlanden.
Het gevolg van de hoge netwerkkosten is een nadelig concurrentievermogen van de Nederlandse industrie, wat ervoor zorgt dat toekomstige investeringen in de duurzame industrie buiten Nederland zullen plaatsvinden. Bedrijven hebben namelijk aangegeven een gelijk speelveld nodig te hebben om te kunnen concurreren.
Hogere nettarieven door investeringen en afschaffen VCR
Het verschil in netwerkkosten tussen Nederland en haar buurlanden ligt niet zo zeer aan de nettarieven, maar wordt vooral bepaald door de hoge kortingsregelingen in andere landen. Zo krijgen grootgebruikers in Frankrijk en Duitsland kortingen van 80% tot 90% op de netwerkkosten.
Een vergelijkbare kortingsregeling in Nederland, de volume-correctieregeling (VCR), is sinds dit jaar afgeschaft door het ACM. Dankzij de VCR kregen grootverbruikers die op constante basis veel elektriciteit verbruikten korting op hun nettarieven. Doordat in de praktijk bleek dat de bedrijven die gebruik maakten van deze korting geen lagere kosten voor het net realiseerden in vergelijking met andere gebruikers, concludeerde de ACM dat de kortingsregeling niet doelmatig en gerechtvaardigd was. Volgens het ACM vraagt het huidige elektriciteitssysteem namelijk om flexibiliteit, terwijl de kortingsregeling ervoor zorgde dat er een constante en vlakke stroomafname gestimuleerd werd.
Eefje van Dort, woordvoerder van TenneT, geeft daarnaast aan dat de lagere kosten in het buitenland te herleiden zijn aan het feit dat deze landen minder investeren in de elektriciteitsnetten op land en zee, omdat de infrastructuur daar al jaren gereed is door onder andere de vele kerncentrales. Deze investering wordt door Nederland wel gedaan en leidt tot hogere netwerkkosten.
Netwerkkosten industrie in de toekomst
Netbeheerders geven aan dat de meest rechtvaardige manier voor het creëren van overeenkomende netwerkkosten is door middel van harmonisatie van de netwerktarieven binnen de EU.
Ook de ondernemersorganisatie VNO-NCW geeft aan dat de netwerkkosten anders moeten worden gefinancierd om de negatieve effecten, door de hoge netwerkkosten, op de concurrentiepositie van de Nederlandse industrie te voorkomen. Zij stellen dat de Nederlandse politiek op korte termijn moet kijken naar de mogelijkheden die andere landen wel gebruiken, zoals het verlengen van de IKC-regeling welke nu slechts een jaar geldig is. Daarnaast vindt het VNO-NCM dat het belangrijk is om investeringen in het elektriciteitsnetwerk collectief te financieren, omdat deze investeringen zichzelf terugverdienen en heel Nederland ten goede komen.
Een eigen onderzoek naar de energiekosten van de industrie heeft ertoe geleid dat het vorige kabinet al gestart is met het onderzoeken van de mogelijkheden rondom het verlagen of anders indelen van de netkosten. Er zijn verschillende opties waarnaar gekeken wordt, zoals het (deels) bekostigen van de aanleg van nieuwe elektriciteitsnetten uit algemene middelen. Dit wordt ook al gedaan bij de aanleg van nieuwe wegen en spoorwegen, en kan bijvoorbeeld toegepast worden bij de aanleg van het elektriciteitsnet op zee.
Ook de Autoriteit Consument & Markt is al aan de slag gegaan met het uitwerken van oplossingen. Zij werkt aan een ‘brede infrastructuurherziening’ waarbij de netwerktarieven de daadwerkelijke kosten beter weerspiegeld moeten worden.
