Vorige week kwam TenneT met een rapport genaamd Monitoring Leveringszekerheid. In deze jaarlijkse analyse bekijkt TenneT de leveringszekerheid van elektriciteit op de lange termijn. De conclusie van het rapport van 2023? Zonder investeringen in opslag en meer flexibiliteit in vraag, bestaat de kans dat de leveringszekerheid in 2030 niet meer gegarandeerd kan worden. De leveringszekerheid is op dit moment nog ruim boven de 99% en de productiecapaciteit is tot 2025 nog voldoende. Daarna is het afwachten hoe de vraag naar elektriciteit en het aanbod zich ontwikkelen. Aan leveringszijde ontstaan vanaf 2030 mogelijk problemen waardoor niet op alle uren van het jaar aan de volledige elektriciteitsvraag kan worden voldaan.
TenneT bekijkt in het rapport de situaties voor 2025 en 2030. Daarbij wordt uitgegaan van twee beleidsscenario’s. Eén scenario gaat uit van het huidige beleid voor klimaat en energie, een ander scenario houdt rekening met een aanvullend beleid. Voor beide scenario’s geldt dat TenneT in 2025 nog geen problemen voorziet. Er is dan voldoende productiecapaciteit om aan de vraag binnen Nederland te voldoen. In 2030 is dat een ander verhaal. Zonder extra maatregelen zou er tegen die tijd een productietekort kunnen ontstaan. TenneT gebruikt om de leveringszekerheid vast te stellen de zogenaamde loss of load expectation, oftewel LOLE. De norm is dat er maximaal vier uur per jaar stroomuitval is. In 2030 komt de LOLE in het eerste scenario uit op 4,5 uur. Daarmee wordt de norm van 4 uur dus overschreden. Die momenten zullen zich waarschijnlijk vooral in de wintermaanden voordoen, omdat we in die periode sowieso meer energie verbruiken en er minder energie wordt opgewekt met behulp van zonnepanelen.
De afnemende leveringszekerheid richting 2030 en daarna ontstaat door twee belangrijke ontwikkelingen op de energiemarkt. Zo gebruiken zowel huishoudens als bedrijven steeds meer elektriciteit in plaats van traditionele brandstoffen. Onder andere elektrische auto’s en warmtepompen zorgen ervoor dat de vraag naar elektriciteit veel hoger is. TenneT verwacht in 2030 een stijging van 20% waardoor de vraag naar elektriciteit in de toekomst naar verwachting de 200 miljard kWh aantikt. Verder ziet TenneT van 2025 tot 2030 een flinke toename in vraag door elektrificatie in onder andere de industrie en vervoer. Dat gaat samen met een afname van traditioneel productievermogen door het sluiten van gas- en kolencentrales. De levering van elektriciteit uit wind en zon is een stuk onzekerder dan eerder genoemde centrales.
Om ook vanaf 2030 en de jaren daarna leveringszekerheid te kunnen bieden, adviseert TenneT het kabinet om actie te ondernemen. Belangrijk hierbij zijn investeringen in flexibiliteit, bijvoorbeeld in de vorm van batterijen en het sturen van de vraag. Ook zou het kabinet volgens TenneT moeten kijken naar flexibele opwekcapaciteit. Verder is het voor lange termijn ook interessant om te investeren in elektriciteitsverbindingen met andere landen. TenneT noemt daarbij voornamelijk het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen. Met onze directe buurlanden hebben we al grensoverschrijdende verbindingen en omdat zij waarschijnlijk in de toekomst te maken krijgen met dezelfde stroomtekorten, zijn uitbreidingen van die bestaande verbindingen minder interessant.
De hoofdnetbeheerder doet ook nog een oproep aan bedrijven en consumenten om in de toekomst op een flexibele manier met elektriciteit om te gaan. Bijvoorbeeld door bewuster gebruik te maken van elektriciteit op bepaalde momenten. Wanneer de zon schijnt of het hard waait, wordt er meer energie opgewekt en is het voordeliger om meer stroom te verbruiken. In Scandinavië stemmen ze hun energieverbruik al langer af op de weersomstandigheden en weet iedereen dat elektriciteit minder kost wanneer het hard waait. Sinds de hoge energieprijzen, zijn er in Nederland ook steeds meer mensen (voornamelijk consumenten) die kiezen voor een contract met dynamische energieprijzen waarbij de prijzen per uur fluctueren. Mogelijk wordt dit in de toekomst steeds meer de norm, ook voor bedrijven.