In de strijd tegen netcongestie zijn er steeds meer ontwikkelingen en mogelijke oplossingen. Zo kunnen netbeheerders, als het aan de Autoriteit Consument & Markt (ACM) ligt, binnenkort gecontracteerd transportvermogen van bedrijven in congestiegebieden aan andere gebruikers geven om het net te ontlasten. Hiervoor heeft de ACM een ontwerpbesluit gepubliceerd. In het plan gaat het om producenten en elektriciteitsverbruikers die minimaal een jaar lang de helft of minder van hun transportvermogen gebruiken. Ook bedrijven die 1 MW of meer niet gebruiken lopen het risico dat hun vermogen naar andere gebruikers gaat.
Het gaat in dit plan om een beperking van de rechten van bedrijven en instellingen en daarom zijn er logischerwijs een aantal voorwaarden aan verbonden. Eén van de voorwaarden van de ACM is dat netbeheerders alleen in congestiegebieden ongebruikt transportvermogen over mogen zetten. In het ontwerpbesluit tellen gebieden waar congestie verwacht wordt ook mee. In al die gebieden is het namelijk niet wenselijk dat transportcapaciteit wordt vastgehouden omdat dit andere aansluitingen beperkt.
Het plan van de ACM is gebaseerd op het Gotork-principe. Dat houdt in dat vermogen op tijd verbruikt moet worden, anders kunnen bedrijven en instellingen het kwijtraken zodat netbeheerders het voor andere gebruikers kunnen inzetten. Het idee hierachter is dat er meer aanvragen voor transportvermogen gehonoreerd kunnen worden en daardoor kan het net efficiënter ingericht worden. Dit Gotork-principe is één van de manieren om netcongestie aan te pakken, een probleem dat in steeds meer gebieden in Nederland speelt. Netbeheerder Nederland had al langer de wens om transportvermogen over te mogen zetten en in mei 2023 hebben zij hiervoor een voorstel ingediend bij de ACM. Die laatste heeft het voorstel op een aantal punten laten wijzigen waarna ze de netcode elektriciteit hebben aangepast. Het plan, met de Gotork-regeling, is ingediend en belanghebbenden hebben nu zes weken de tijd om hun vragen en opmerkingen bij de ACM neer te leggen.
De regeling is van toepassing op producenten en verbruikers in het midden- en hoogspanningsnet. Wanneer bedrijven minimaal een jaar tenminste de helft van hun gecontracteerde transportvermogen niet gebruiken, kunnen ze een telefoontje van de netbeheerder verwachten. In eerste instantie zal er dan een overleg tussen de verbruiker en de netbeheerder plaatsvinden. Het is namelijk niet de bedoeling om zo maar ongebruikt vermogen ‘af te pakken’. Het doel is om samen naar het aangesloten vermogen te kijken en te onderzoeken of dit wel goed aansluit bij het daadwerkelijk benodigde vermogen. Er wordt in het gesprek dus nadrukkelijk naar de toekomst gekeken, want het kan natuurlijk zijn dat er een goede reden is waarom het transportvermogen niet wordt gebruikt. Misschien is het vermogen op korte termijn alsnog nodig, bijvoorbeeld voor een nieuwe machine of zijn er factoren waar de verbruiker geen invloed op heeft. Na het gesprek is het aan de netbeheerder om te kijken of het inderdaad een optie is om het transportvermogen te verlagen. Mocht dit het geval zijn, dan kan het transportvermogen naar het hoogste vermogen verlaagd worden dat de verbruiker in de voorgaande twee jaar benut heeft. Voor bedrijven geldt overigens dat daarmee hun kosten omlaag gaan. Voor een lagere transportcapaciteit betaal je namelijk minder.
Het Gotork-principe, zoals het nu opgenomen is in het voorstel van de ACM, mag niet toegepast worden voor bedrijven en instellingen met een maatschappelijke functie. Denk daarbij aan ziekenhuizen en bedrijven in het openbaar vervoer. In die sectoren is het juist goed mogelijk dat er ongeplande wijzigingen zijn en dat het transportvermogen de ene keer beter benut wordt dan de andere keer. Het is niet zo maar mogelijk om dit te wijzigen omdat dat direct invloed heeft op het functioneren van genoemde bedrijven.
Het is nog niet duidelijk hoeveel netcapaciteit netbeheerders denken vrij te spelen door dit plan door te voeren. Er is namelijk geen onderzoek vooraf afgevoerd. Uit ervaring laat Netbeheer Nederland weten dat het vaker voorkomt dat aangesloten verbruikers een te hoog transportvermogen hebben.